Het intervieuw vindt plaats met Kees de Haas, netwerkmanager bij de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, programmamanager Jantien Oostijen en gebiedsregisseur Gina Looijenga, beiden van de provincie Zuid-Holland.
Stukje Utrecht
Kees de Haas: “Zederik en Leerdam vallen, samen met Vianen als de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden, nu onder een andere provincie. Dat is voor iedereen wennen.” Gina: “Wij waren vanuit het provinciehuis altijd erg betrokken bij het gebied. Dat moet bij de provincie Utrecht nog groeien. Intussen kunnen wij in Vijfheerenlanden geen opgaven meer financieren omdat deze gemeente nu in de provincie Utrecht ligt. Dat is voor inwoners en maatschappelijke organisaties wel eens lastig te begrijpen. We moeten rekening houden met grenzen als het gaat om ruimtelijk beleid, provinciale wegen of financieringsstromen. Intussen zijn de opgaven in een gebied natuurlijk grenzenloos, die houden niet op bij een provinciegrens. Dat zorgt soms voor een spagaat.”
Opgave bepaalt
Toch voeren niet herindelingen de boventoon, maar samenwerking in de opgaven. De gemeenten, de beide provincies en het waterschap hebben daarvoor een Regionaal Maatschappelijke Agenda (RMA) met 13 opgaven opgesteld. Jantien: “De opgave bepaalt het netwerk en de reikwijdte daarvan. Dat netwerk is bij bijvoorbeeld waterveiligheid en landschap groter dan het eigen gebied. Zo zijn de noordelijke Drechtsteden ook aangehaakt bij de klimaatopgave hier. En organiseren maatschappelijke partners als Blauwzaam en de LTO zich op het niveau van de polder.” Kees: “Voor elke opgave is er een bestuurlijke trekker: een wethouder, burgemeester of heemraad uit het gebied en een ambtelijke trekker van een gemeente, waterschap of provincie. De verantwoordelijkheid ligt bij de partners die samenwerken binnen de opgave. Dat zorgt voor betrokkenheid. Vanuit het samenwerkingsverband, een gemeenschappelijke regeling, bieden we ondersteuning. We zijn dus faciliterend.”
Ruimte om te kiezen
Gina: “Niet alle gemeenten doen mee met alle opgaven. Zo heeft Gorinchem niet veel met agrarische economie en Vijfheerenlanden niet met de maritieme maakindustrie, die verbindingen heeft met de Drechtsteden. In het oostelijk deel van Vijfheerenlanden is veel fruitteelt, wat aansluit bij de Betuwe, terwijl in de meer westelijk gelegen Alblasserwaard de melkveehouderij belangrijk is.” Kees: “Die ruimte is er gelukkig binnen de RMA samenwerking.”
Omzien naar elkaar
Veel inwoners van de Alblasserwaard zijn actief in het (kerkelijk) verenigingsleven en vrijwilligerswerk. Jantien: “De gedachte van rentmeesterschap en omzien naar elkaar leeft hier echt.” Daarnaast heeft het Wellant College veel connecties in het gebied. Kees: “Deze vroegere landbouwschool ontwikkelt zich steeds meer tot kennisinstelling en aanjager van vernieuwing. Studenten helpen ook bij projecten in de omgeving. Daarmee willen we de ‘braindrain’ tegengaan. Veel jongeren gaan elders studeren, vooral in de techniek (Delft) en komen niet meer terug. De lager geschoolde beroepsbevolking blijft dan achter. Een tendens die je in meer landelijke gebieden ziet.”
Netwerkend werken
Trots zijn ze op de nieuwe manier van samenwerken. Kees: “Tegen de stroom van de bestuurlijke discussies over herindelingen en provinciegrenzen in hebben we de gemeenten, de provincies en het waterschap in dit gebied bij elkaar kunnen houden om te blijven samenwerken aan de opgaven die hier belangrijk zijn en ons allemaal raken. En daar gaat het uiteindelijk om.” Jantien: “We zijn er ook trots op dat bijvoorbeeld het waterschap Rivierenland nu trekker is van de opgave klimaatadaptatie. Dat vinden we een mooi resultaat. En verder zijn we trots op het gebiedsteam van de provincie, dat met behulp van deskundigen echt bezig is netwerkend te werken in deze regio.”
Voedingsbodem
De Alblasserwaard is ‘een badkuip’. Kees: “’Dijkring 16’ is een begrip hier, als die doorbreekt, heeft iedereen natte voeten. Deze dreiging zorg hier al eeuwenlang voor een goede voedingsbodem voor samenwerking en solidariteit. Een prachtige basis voor gebiedsgericht werken.”
Bron: Provincie Zuid-Holland