Impressie van de RMA-bijeenkomst op 6 oktober over de stand van zaken bij de opgaven
Burgemeester Segers (Molenlanden) opent het ontbijt met een aantal passages uit het boek Polderberichten en 100Waard van Bram van der Wal & Ferry Verheij over de cultuur in de polders van de Waard. Gekenschetst door een sterke arbeidsethos en een cultuur van aanpakken. ‘Aan een goed idee willen we direct beginnen. Zonder consultants en dikke rapporten, we zijn hier tenslotte in de Alblasserwaard’ citeert hij Edwin vnn der Ham van Montapacking.
Landschapsontwikkeling
Wethouder van Middelkoop (Vijfheerenlanden) schetst de ontwikellingen in de opgave Landschapsontwikkeling. Voor hem is vooral de uitdaging hoe het een meer regioaangelegenheid te maken. Het lijkt nu soms vooral Molenlanden aan te gaan terwijl het evenzo goed Vijfheerenlanden aan gaat. Het is één gebied, één ‘badkuip’ (dijkring 16) en het is óns gebied waar niet anderen maar vooral wijzelf iets van moeten vinden en aan het roer moeten staan. We moeten gebruiken wat er van onderaf bedacht wordt. In opgave 1 is dringend behoefte aan een nieuwe trekker, daar wordt aan gewerkt via het Strategisch beraad. De gemeenteraadsverkiezingen 2022 komen eraan, wethouder van Middelkoop ziet graag dat dat tot een nieuwe boost in de samenwerking leidt.
Wonen
Wethouder van Doesburg (Gorinchem) geeft een overzicht van de stand van zaken in de opgave Wonen. Er is minder voortgang dan gehoopt. Hij memoreert een overleg over arbeidsmigranten waaruit bleek dat we als bestuurders geen goed beeld hebben van de cijfers in ons gebied. Verder wijst hij op de rigide verstedelijkingsstrategie van de Provincie Zuid Holland waar geen beweging in te krijgen is. Deze strategie houdt veel te weinig rekening met de typologie van het gebied en de verschillende culturen in de kernen. Wethouder van Doesburg haalt Florus van Alkemade, Rijksbouwmeester, aan als het gaat over de kansen en verbindingen tussen wonen en zorg als het gaat over bijvoorbeeld het tegengaan van eenzaamheid. Ook ziet hij verbindingen met de klimaatopgave: ‘hoe bouw je, waar bouw je’. Ook het onderzoek van KAS Delft vanuit EO Wijers biedt aanknopingspunten. Zijns inziens moet dat meer in de context van wonen bekeken worden. De verbinding met Arbeidsmarkt zit daarin dat door krapte op de arbeidsmarkt je ook de woningen bij het werk zou kunnen brengen in plaats van het werk bij de woningen te organiseren (verstedelijking).
Bereikbaarheid & Verkeersveiligheid
Wethouder van der Geest (Gorinchem) benoemt de belangrijkste opgaven en resultaten met betrekking tot bereikbaarheid. De files zijn weer terug, dat geeft gelijk de urgentie van de opgaven A15 en A27 aan. Daar zullen we de komende tien jaar als het gaat om leefbaarheid echt flink last van hebben. We kunnen veel met z’n drieën maar lopen het risico uit elkaar gespeeld te worden omdat we op de grenzen van de meerdere provincies liggen. Bij OV zelfs aan de rand van vier provincies, die allemaal snijden aan de randen van het gebied. We kunnen in ons gebied niet zonder auto i.v.m. deze afnemende kwantiteit OV en dat geeft een mogelijke braindrain in het gebied. Er is daarbij een veel meer provincieoverstijgende blik nodig bijv. als het gaat over fiestsnelwegen. Nu doet iedere provincie hierin zijn eigen ding. Wethouder Quick vult aan vanuit verkeersveiligheid en wijst op capaciteitsproblemen bij politie en justitie. Daardoor lukt het niet goed de gewenste programma’s met hen samen te draaien. Ook Wethouder van der Geest legt de verbinding tussen wonen en werken en ziet daar urgentie door het terugkerende filiprobleem. Hoe kunnen we allianties sluiten over de grenzen heen. We moeten, zo stelt hij, meer lobbykracht ontwikkelen, wellicht op dit punt aansluiten bij de Drechtsteden om méér een vuist te maken met elkaar. Burgemeester Heijkoop van Hardinxveld onderstreept de behoefte aan een gezamenlijke lobby-agenda. Er zijn veel overheden betrokken bij de opgaven bereikbaarheid in ons gebied. Dat tekent de complexiteit.
Zorg
Wethouder Lanser geeft een impressie van de ontwikkelingen in de opgave Zorg. De ‘bende van 6’ heeft van de transformatietafel een ‘platwerk’ gemaakt, een combinatie van een platform en een netwerk. En van overleg naar inspiratie. In plaats van in abstract termen over transformatie te blijven praten gaat men nu concrete cases oppakken en vandaar uit de transformatie aanjagen. Daarbij liggen er diverse verbindingen met welzijn en mantelzorg thuis. Met betrekking tot de samenwerking met zorgverzekeraar VGZ komt het er nu op aan: waar gaan ze voor en waar betalen ze aan mee. Ook wethouder Lanser ziet meerdere kansen in verbindingen met andere opgave, zoals met Wonen en met Arbeidsmarkt. Er zijn te weinig werknemers voor de banen dus daar ligt een opgave.
Toekomstbestendige Landbouw
‘Geen beter werk als netwerk’, zo stelt Wethouder Slob.Vanuit de opgave Toekomstbestendige Landbouw beschouwt Wethouder Slob (Molenlanden) de drive van de landbouw na de tweede wereldoorlog: ‘nooit meer honger’. Vandaar uit zijn we voedsel zijn gaan produceren tegen acceptabele prijzen en dat is zo goed gegaan dat er nu behoorlijk geexporteerd wordt. Naast voedselvoorziening spelen er echter ook andere ontwikkelingen zoals biodiversiteit, water, bodemdaling. De vraag is bij toekomstbestendige landbouw: kan het ook anders? Wethouder Slob denkt van wel onder het motto ‘de stoppende boer is onderdeel van de toekomst’. Er spelen namelijk in de agrarische sector serieuze opvolgingsvraagstukken. De jonge boeren willen wel, maar er is wel hulp nodig om dit voor elkaar te krijgen. In Den Haag is het drukvat gebarsten maar we moeten verder. Nu lijkt het soms een wij/zij verhaal. Dit moet kantelen. Via een mogelijke nieuwe ruilverkaveling en een WILG-constructie (Wet Inrichting Landelijk Gebied) en het instrument landinrichting ziet hij mogelijkheden die in de opgave Landbouw verder uitgewerkt zullen worden. De kunst is om maatschappelijke wensen te integreren in de bedrijfsvoering van de boer. Dat zorgt voor opwaardering van de grondwaarde van de boer.
Economie & Innovatie
In de opgave Economie zijn de nodige succesen behaalt. Dat maakt wel, aldus wethouder van der Geest, dat op dit moment Economie ‘wegens succes gestopt is’. Er zijn even geen concreet projecten om op te pakken. Wél is het op verschillende terreinen noodzakelijk te blijven afstemmen zoals de bedrijventerreinenstrategie. Ook ziet hij op het gebied van Maritieme economie mogelijkheden met een breder netwerk gemeenten zoals Altena, Hardinxveld, Sliedrecht en Krimpenerwaard massa te maken. De opgave Economie gaat voorlopig als afstemmingsoverleg verder om binnen een redelijke termijn wel weer tot concretere opgaven te komen.
Vrijetijdseconomie
Wethouder Taal (Vijfheerenlanden) vult aan dat op het gebied van Vrijetijdseconomie ook onderlinge afstemming als zeer waardevol wordt gezien. De drie gemeenten vervangen elkaar in toeristische platforms en stemmen daarover af. Op dit moment is er geen concreet project maar blijft het van belang als drie gemeenten om elkaar goed te informeren en ontwikkelingen in de afzonderlijke gemeenten op elkaar af te stemmen. Er komt binnenkort een voorstel om dit openstaand punt in de actualisatie van de RMA met elkaar af te hechten.
Arbeidsmarkt
Vanuit Arbeidsmarkt heeft de focus gelegen op de crisisdienstverlening zoals de TOZO regeling. ‘Never waste a good crisis’ zo stelt Wethouder Taal (Vijfheerenlanden). De huidige ontwikkelingen geven veel dynamiek. In tijden van crisis zie je wat samenwerking waard is. En dat is veel, zeker met de drie O’s. Ook het bestuurscontact onderling is goed, korte lijnen. De werkeloosheid is historisch gezien altijd laag geweest in de AV en dat is het nog. Hij schetst diverse ontwikkelingen waar voortgang geboekt wordt in de opgave Arbeidsmarkt zoals de Doe-agenda (o.a. platform Wij-Jij), het nieuwe SROI protocol, en het project jeugdwerkeloosheid (o.a. matchmakers).
Water en ruimte verbinden
Burgemeester Heijkoop (Hardinxveld-Giessendam) schetst de ontwikkelingen op het gebied van Waterveiligheid. 0Primair werkgebied is de rand van de badkuip. Het is belangrijk om ruimte met water te verbinden en kansen mee te koppelen. Hij memoreert o.a. de kansen die benut zijn in het project Mercon Kloos in Alblasserdam. Die verbinding geldt echter ook voor de polder. Denk aan infrastructuur. Het is belangrijk voor de risico’s op het gebied van waterveiligheid, om naast de veiligheid ook de bereikbaarheid en de mogelijkheid voor evacuatie te borgen. Verbinding met alle opgaven is belangrijk dus hij bepleit het blijven uitwisselen van informatie tussen de opgaven. Dijkring 16 en daarbinnen de AV betreft een gevoelig gebied waar veel overheden een rol hebben. Hij onderstreept de noodzaak van lobby. We hebben elkaar nodig waarbij we opgaven aan elkaar moeten verbinden en de kansen zichtbaar moeten maken.
Kimaatadaptatie
Heemraad Gremmen van Waterschap Rivierenland schetst de verwevenheid van de klimaatopgave in de RMA. Hij benadrukt het belang van vergroening van het stedelijk gebied. Ook ziet hij veel kracht in de regio zelf, daar complimenteert hij de regio mee. Sociaal en cultureel hebben de inwoners van de AV een grote inborst voor het gebied, dat is uniek. Hij bepleit meer van onderaf te werken en vooral met mensen uit het gebied. ‘Laat iedereen van buiten het gebied vooral even buiten het gebied’ zo geeft hij aan bij het uitwerken van de opgaven van het gebied. Hij wijst verder op de kans die er ligt bij de impulsgelden. Natuurlijk moet er aan voorwaarden voldaan worden maar er ligt € 3 miljoen euro op de plank voor dit gebied. Heemraad Gremmen benadrukt het belang vooral richting uitvoering te komen en wil graag met de regio AV aan de slag gaan.
Afsluiting
Als afsluiting van het RMA ontbijt schets regiosecretaris Peter Verheij zijn beeld van de samenwerking in de regio AV. Hij gebruikt daarbij de metafoor van een spinnenweb. Dat zit geavanceerd in elkaar. Het is compleet, er zijn geen hoeken onbenut of uitgeknipt, het is sterk en de spin in het web is er op uit ook daadwerkelijk wat te vangen. Daarvoor heeft hij het web op een strategisch handige plaats opgehangen. Hij ziet het als een uitdaging voor de regio om als schakelpunt, verbindingspunt tussen regio’s te schakelen en van een potentieel risico (vergeten of tegen elkaar uitgespeeld te worden) een kracht te maken. Hij gaat zeker aan de slag met de meerdere keren genoemde behoefte aan een lobby agenda. Ook hij onderstreept het belang van de samenwerking ‘een boost’ te geven richting en over de verkiezingen van 2022 heen. De RMA is een agenda met een veel langere horizon dan de vier jaar van een raadsperiode, wat hem betreft.