Provinciale herindeling Vijfheerenlanden brengt regio uit balans
De ministerraad heeft op voorstel van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ingestemd met de aanbieding van het concept wetsvoorstel herindeling Vijfheerenlanden (gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik) aan de Raad van State. Het advies van Geert Jansen om de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden in te delen bij de provincie Utrecht is door de minister overgenomen. Het mogelijke vertrek van de gemeenten Leerdam en Zederik uit Zuid-Holland naar Utrecht brengt zware gevolgen voor de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden met zich mee.
Gedeputeerde Jeannette Baljeu vindt dat bij de provinciekeuze alle voors- en tegens goed moeten worden afgewogen. “Vooropgesteld, wij staan positief tegenover de fusie van de drie gemeenten, maar wij betreuren de inhoud van het advies van Geert Jansen om de nieuwe gemeente in Utrecht te positioneren. Voor de uitvoering van huidige en toekomstige opgaven van de nieuwe gemeente is Zuid-Holland de ideale thuisbasis, want de gemeente heeft haar wortels liggen in de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. Die regio is maatschappelijk, cultureel, landschappelijk en historisch één geheel.”
Kwaliteit van de samenwerking
De hechte structuren en samenwerkingsverbanden zorgen voor een sterke (water)veiligheidsinfrastructuur, voor goede toegang tot gezondheidszorg en welzijnsinstellingen en voor een krachtig economisch toekomstperspectief. Het effect van het opdelen van de regio over twee provincies mag niet worden onderschat. Goedlopende voorzieningen en samenwerkingen dreigen opgeofferd te worden. De dienstverlening in het bijvoorbeeld sociaal domein komt daardoor onder druk te staan. “Wij maken ons zorgen over de effecten op de achterblijvende gemeenten in de regio”, aldus gedeputeerde Baljeu.
Hechte samenwerking
In de Albasserwaard-Vijfheerenlanden wordt op allerlei terreinen al langdurig samengewerkt. Ook de samenhang en samenwerking met de regio Drechtsteden is daarbij van wezenlijk belang. De impact van de desintegratie van deze samenwerking is in Zuid-Holland groter door het vertrek van 34.000 inwoners in een relatief dunbevolkte regio dan in Utrecht. Daardoor ontstaat er onvoldoende (financieel) draagvlak bij de overgebleven partners om voorzieningen en samenwerkingsverbanden in de lucht te houden. De desintegratie raakt ook de fusiegemeente zelf, omdat bestaande structuren en samenwerkingsverbanden worden doorbroken.
Rapport Geert Jansen
Het advies van Geert Jansen zal voorgelegd worden aan de Raad van State. Waardering verdient de heldere wijze waarop Jansen in zijn advies analyseert dat in dit voor Nederland tamelijk unieke geval het de betrokken overheden ontbrak aan een helder handelings- en afwegingskader. Jansen is in zijn rapport ook kritisch op de rol die de gemeenten, provincies en rijk hebben vervuld in het hele proces. “Daar kunnen wij als overheden waardevolle lessen uit trekken”, vervolgt gedeputeerde Baljeu. In het advies van Jansen wordt veel gewicht toegekend aan draagvlak voor de herindeling. “Wij begrijpen dat draagvlak voor een herindeling tussen gemeenten een belangrijk afwegingselement is. Dat is bij de Vijfheerenlandenfusie niet anders geweest. Maar bij de provinciekeuze gaat het om een afweging van de effecten op de gemeenten en regio. Wij hadden graag in het rapport van Jansen twee hoofdvragen beantwoord gezien. Wat zijn de organisatorische en financiële consequenties van het opsplitsen van de regio? Wat betekent een eventuele opsplitsing voor de achtergebleven partners en voor het draagvlak om voorzieningen en samenwerkingsverbanden in de lucht te houden?”, aldus gedeputeerde Baljeu.
Raad van State
“Vooralsnog wachten wij af wat het advies van de Raad van State is”, vervolgt gedeputeerde Baljeu. “Wij verwachten dat onze argumenten en vragen die we gesteld hebben juist ook punten zijn waar de Raad van State naar kijkt. Overigens betekent dit niet dat wij de voortgang van de herindeling zullen frustreren. Aan de noodzakelijke voorbereidingen van het fusieproces Vijfheerenlanden verlenen wij onze medewerking.” Nadat de Raad van State advies heeft uitgebracht zullen de beide Kamers zich buigen over de voorgenomen provinciale herindeling. De provincie Zuid-Holland zal zich blijven inzetten voor een goede toekomst van de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, ongeacht de uiteindelijke beslissing.