Uitdaging (urgentie en belang)
In het Deltaprogramma werd duidelijk dat er in dijkring 16 een grote waterveiligheidsopgave lag. Dat was de reden voor een MIRT-onderzoek om te verkennen naar meekoppelkansen vanuit het dijkversterkingsprogramma voor economie en ruimte en de samenwerking te zoeken tussen alle verschillende overheden: gemeenten, regio’s, provincie, waterschap en Rijk. Waterschap Rivierenland toetst in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden of de dijken aan deze normen voldoen. Dit resulteert bij afkeuring van de dijk in opname in het HWBP (hoogwaterbeschermingsprogramma). In dit programma worden de werkzaamheden langs dijktrajecten in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden meerjarig (per 6 jaar met een doorkijk naar 12 jaar, af te ronden in 2050) geprogrammeerd. De opgave voor waterveiligheid in relatie tot ruimtelijke en economische ontwikkeling is ondergebracht bij de Gebiedsraad A5H. De Gebiedsraad heeft daarin een verkennende, afstemmende en adviserende bestuurlijke rol rond het oppakken van de kansen die dijkversterkingen bieden en het voorkomen van knelpunten met andere opgaven. Bovendien vormt de Gebiedsraad de formele gebiedsvertegenwoordiging binnen het Delta Programma Rijnmond-Drechtsteden.
Ambitie
De ambitie van de RMA-9 opgave is om ontwikkelingen die nodig zijn om de waterveiligheid in de regio te vergroten te koppelen aan ruimtelijke ontwikkelingskansen die naar voren komen in andere opgaven en vice versa. Het werken aan Waterveiligheid biedt kansen voor natuur, recreatie, wonen, mobiliteit, cultureel erfgoed, ruimtelijke (her)ontwikkellocaties, etc. Daarnaast leiden belangrijke integrale thema’s als klimaatadaptatie en de transitie naar een duurzame landbouw tot ruimtelijke ontwikkelrichtingen voor het gehele gebied die wellicht kansen bieden voor meekoppelen met waterveiligheid. Bij de opgave Water & Ruimte Verbinden streven we naar het vinden van meekoppelkansen met de lopende en geplande dijkversterkingen. Om die kansen op het netvlies te krijgen en bespreekbaar te maken is er de Gebiedsraad waarin gemeenten, waterschap en provincies elkaar treffen. Een mooie vertegenwoordiging vanuit veel achtergronden die proberen dezelfde taal te spreken en verschillende planning-horizonnen aan elkaar verbinden.
Samenstelling Gebiedsraad: gemeente Hardinxveld-Giessendam, gemeente Alblasserdam, gemeente Molenlanden, gemeente Vijfheerenlanden, gemeente Gorinchem, gemeente Papendrecht, gemeente Sliedrecht, gemeente West-Betuwe (agendalid), waterschap Rivierenland, provincie Utrecht, provincie Zuid-Holland
“Werken aan waterveiligheid en koppelen aan ruimtelijke ontwikkelingskansen”
Relatie met andere (RMA-)opgaven
- Landschapsontwikkeling;
- Bereikbaarheid & Verkeersveiligheid;
- Toekomstbestendige landbouw;
- Vrijetijdseconomie;
- Klimaatadaptatie;
- Energietransitie;
- Regiodeal Drechtsteden/Gorinchem (ikv oeververbindingen).
“Er is veel energie om de opgave van waterveiligheid met andere opgaven samen aan te pakken en meekoppelkansen te verzilveren.”
Project 1: Actualiseren meekoppelkansenkaart
Doelstelling
De doelstelling van dit project is het actualiseren van de “meekoppelkansenkaart”. De meekoppelkansenkaart (vormt input voor het HWBP) is bedoeld om in een vroeg stadium kansen te identificeren om andere thema’s en opgaven in de uitvoering van een dijkversterking mee te koppelen. Daarnaast wordt verkend of er kansen zijn waarbij een ruimtelijke ontwikkeling er voor zorgt dat de planning van dijkversterking verandert.
Bij het aanscherpen van de kansenkaart is onder meer aandacht voor relaties met:
- Regiodeal Drechtsteden-Gorinchem (oeverlocaties);
- Groenblauw Verbindt (oeverlocaties);
- Cultureel erfgoed (o.a. Kinderdijk);
- Ruimtelijke (her)ontwikkellocaties langs de dijken.
Verwachte resultaten
- De actualisatie van de meekoppelkansenkaart is gereed in juli 2021
Samenwerkingspartners
Gemeenten dijkring 16, waterschap, provincies, maatschappelijke partijen, ondernemers.
Project 2: Verbinden ruimtelijke ontwikkelingen en waterveiligheid
Doelstelling
De doelstelling van dit project is het verbinden van maatregelen in het kader van de waterveiligheid met gewenste ruimtelijke ontwikkelingen. Door deze aan elkaar te koppelen is winst, zowel kwalitatief als financieel, te realiseren. In de Gebiedsraad A5H wisselen de partijen kennis en ervaring uit op het gebied van ruimtelijke ontwikkelingen en waterveiligheid. Dat gebeurt aan de hand van een aantal lopende projecten of initiatieven:
- SAFE (dijkversterking Streefkerk, Ameide, Fort Everdingen) is onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) en valt onder het Deltaprogramma van het Rijk. In tegenstelling tot een traditionele aanpak van dijkversterking (integrale versterking) wordt hier gericht gekeken op welke manier het beoogd realisatiebudget het meest effectief besteed kan worden. De dijk wordt stapsgewijs versterkt, totdat alle delen aan de norm voor waterveiligheid voldoen (partiele versterking). De delen die voor SAFE geselecteerd zijn, zijn tevens de delen die het meest kwetsbaar zijn. Deze aanpak, partiele versterking op basis van veiligheidsrendement is een nieuwe manier van invulling geven aan een dijkversterkingsopgave. Binnen de Gebiedsraad wordt dit traject gevolgd met als doel ervan te leren;
- Impact van overstromingen: de veiligheidsregio ZHZ heeft een impact analyse gemaakt. Veiligheidsregio Utrecht kijkt (in samenwerking met provincies, gemeenten en waterschap) naar de mogelijkheden om de gevolgen van een overstroming te beperken. Door de resultaten van beide trajecten te delen ontwikkelen we voor deze regio nieuwe kennis over het aanpakken van overstromingen. Ook de betekenis van en mogelijkheden voor samenredzaamheid worden verkend;
- In 2021 wordt samen met de partners in de Gebiedsraad onderzocht waar nog aanvullende kansen liggen om de verbinding te leggen tussen ruimtelijke ontwikkelingen en waterveiligheid;
- Bespreken en afstemmen hoe verschillende partijen bij de dijkversterkingsopgaven en mee te koppelen kansen kunnen worden betrokken.
Verwachte resultaten
- Verdere zoektocht naar meekoppelkansen in de Gebiedsraad (2021) via diverse overleggen rond de beschreven gerelateerde opgaven.
Samenwerkingspartners
Gemeenten dijkring 16, waterschap, provincies, Rijkswaterstaat en veiligheidsregio’s.
